ฌาน - วิกิพีเดีย

ฌาน  จะดูไตรลักษณ์ของรูปนามได้ จิตต้องมีลักขณูปนิชฌาน คือมีความตั้งมั่นเป็นผู้รู้ ผู้เห็น เห็นไตรลักษณ์ของรูปนาม  ถาม : คำว่า ฌาน กับ ญาณ แตกต่างกันอย่างไร จะรู้ได้อย่างไรว่าผู้ปฏิบัติได้ฌานหรือญาณ ตอบ : ญาณก็คือความรู้ ส่วนฌานแปลว่าสิ่งที่เป็นฐาน เป็นที

คำว่า สมาบัติ แปลว่า สมบัติของผู้ได้ฌาน ซึ่งหมายถึง ท่านผู้ได้ปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน การได้ฌานอย่างนี้เขาเรียกว่า สมาบัติ คือสมบัติของผู้ได้ฌาน  ฌานสมาบัติมี ๘ ขั้น เป็นรูปฌาน ๔ และอรูปฌาน ๔ ท่านอาฬารดาบส กาลามโคตร ได้สมาธิถึงอรูปฌานขั้นที่ ๓ เรียกว่าอากิญจัญญายตนสมาบัติ พระพุทธเจ้าเข้าไปปฏิบัติในสำนักของท่านนี้ ก็ได้ฌานสมาบัติขั้นนี้ด้วย จบ

ฌาน ตตยฌาน จตตถฌาน ฌานนนแจมใสอยเสมอ ไมให เสอม ไมใหสราง ไมใหหายไป อยในฌานนนราไป เรยกวาไดรบความสขในปฐมฌาน ทตยฌาน ตตยฌาน จตตถฌาน สขเยยมยอดประเสรฐเลศกวาในโลกนนก ที่มา : พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลศัพท์ พิมพ์ครั้งที่ 31 คำศัพท์ : ฌาน การเพ่งอารมณ์จนใจแน่วแน่